Niccolò Machiavelli

nasıl manzara resmi yapanlar, dağların ve yüksek yerlerin yapısını gözlemlemek için ovada alçak bir konumda duruyor ve alçak yerlerin yapısını gözlemlemek için dağların tepesine çıkıyorlarsa, aynı şekilde, halkların yapısını iyi tanımak için prens olmak ve prenslerin yapısını iyi tanımak için de halktan birisi olmak gerekir.

Ele geçirme arzusu, gerçekten de çok doğal ve olağan bir şeydir ve gücü yeten insanlar bunu yaptıklarında, her zaman övülecek ya da [en azından] yerilmeyeceklerdir; ama bunu yapacak güçleri olmadığında ve her ne olursa olsun böyle bir şeyi yapmak istediklerinde, hata etmiş olurlar ve kınanmayı hak ederler.

Kişi savaştan kaçınmak için asla bir karışıklığın sürmesine izin vermemelidir; çünkü savaştan kaçamazsın, kendi zararına ertelersin.

Başkasının güçlenmesinin nedeni olan kişi, kendi yıkımına yol açar; çünkü o güç, ya becerinin ya zor kullanmanın sonucudur ve güçlü hale gelmiş kişi için bu iki nitelik de kuşkuludur.

yıkım dışında buraları elde tutmanın güvenilir bir yolu yoktur. Ve özgür yaşamaya alışmış bir şehre egemen olup onu yok etmeyen kişi, o şehir tarafından yok

edilmeyi bekleyebilir; çünkü böyle bir şehre, ayaklanmada, özgürlük ruhu ve eski düzen her zaman sığınak olur; ne geçen sürenin uzunluğu ne yapılan iyilikler, özgürlük ruhunu ve eski düzeni asla unutturamaz. Ve ne yapılırsa yapılsın, ne önlem alınırsa alınsın, o şehirde yaşayanlar, birbirlerinden ayrılmaz ya da dağıtılmazlarsa, o ruhu ve o düzeni unutmazlar ve her olayda

onlara

sığınırlar;

Ama şehirler ya da bölgeler bir prensin yönetimi altında yaşamaya alışmış iseler, prensin soyu tükendiğinde, bir yandan boyun eğmeye alışkın oldukları, öte yandan eski prensleri artık başlarında bulunmadığı için, içlerinden birini prens seçme konusunda anlaşamaz, özgür yaşamayı bilmezler; bu yüzden, silaha sarılmakta daha ağır davranırlar ve bir prens onların gönlünü ve güvenini daha kolay kazanabilir. Ama cumhuriyetlerde daha büyük bir canlılık, daha büyük bir nefret, daha fazla intikam arzusu vardır; insanlar eski özgürlüğün anısını unutmazlar, unutamazlar; öyle ki, en güvenilir yol, bu cumhuriyetleri ortadan kaldırmak ya da gidip orada yaşamaktır

Bu kişiler gibi kendi becerileriyle prens olanlar, prensliği zorlukla ele geçirir ama kolayca korurlar; prensliği

ele geçirirken karşılaştıkları zorluklar da kısmen, devletlerini kurmak ve güvenliklerini sağlamak için getirmek zorunda kaldıkları yeni kurumlar ve yöntemlerden kaynaklanır

Daha önce söylediklerimizin yanı sıra, halkların yapısı değişkendir ve onları bir şeye inandırmak kolaydır, ama o inancı sürdürmelerini sağlamak zordur; bu yüzden de, artık inanmadıklarında,

onları

zorla

inandırabilecek

bir

düzenlemeye gidilmiş olması gerekir

Ama bir kez onları aşıp saygı görmeye başladıklarında, yeteneklerini çekemeyenleri ortadan kaldırdıkları için, güçlü, güvenli, onurlu ve mutlu kalırlar.

[8] Bu yüce örneklere küçük bir örnek eklemek istiyorum; ama bu örneğin öncekilerle belli bir bağlantısı olacak ve dileğim, benzeri bütün örnekler için yeterli olması: Siracusalı Hieron’dur bu. Sıradan bir yurttaşken, Siracusa prensi oldu; talih ona fırsattan başka bir şey vermedi, çünkü baskı gören Siracusalılar onu kendilerine komutan seçtiler; bu görevdeki başarısıyla, prensleri olmaya hak kazandı. Henüz sıradan bir yurttaşken öyle becerikliydi ki, onun hakkında yazan birisi şöyle diyordu: “Quod nihil illi deerat ad regnandum praeter regnum.” (“Krallık etmek için, bir krallık dışında hiçbir eksiği yoktu.”) Eski orduyu ortadan kaldırdı, yeni bir ordu kurdu; eski dostlukları bıraktı, yeni dostluklar kurdu ve kendi dostları, askerleri olunca, böyle bir temel üzerine istediği yapıyı kurabildi; öyle ki, ele geçirirken büyük çaba harcadı, elinde tutmak içinse pek az

Sıradan bir yurttaşken yalnızca talih sayesinde prens olanlar, bunu pek az çabayla gerçekleştirirler ama konumlarını çok büyük bir çabayla korurlar; yolda hiçbir engelle karşılaşmazlar, çünkü konumlarına uçarak gelirler; ama bütün zorluklar, amaçlarına ulaştıklarında ortaya çıkar.