İslam'da Şehir ve Mimari

Basitlik ve mülayimlik, inatçılığa; biçim berraklığı ve bilinç, vahşîce sert tavırlara; aydınlık malzemenin kullanımı, esneklik ve tarafsızlık, en kötü türden oportünizme; standartlar ve en yüksek nitelikte çözümler üretme kabiliyeti, hedonistçe bir telakkiye ve sorumsuzluğa; tasarım sürecindeki ve bizzat tasarımın kendisindeki taşkınlık, çevreye karşı duyarsız bir husumete dönüşmüştür

Sadelik, biçim ve özün birliği, biçim berraklığı, aydınlık malzemelerin kullanımı, temelden özgür olma, standartlar ruhu gibi yeni değerler de, bir bütün içinde birleştirilmek yerine bir fetiş (put) haline getirilmektedir. Bu da teknoloji fetişizminin yanı sıra eleştirilere uğrayan bir başka nokta olmuştur

Açıktır ki, modern çağ, kendi fetişizmlerinin (şirklerinin) bile bilincinde olmayan bir trajik bilinçsizlik çağıdır

Başka deyişle bir fetiş (şirk) nesnesi haline gelmemiştir

İslâm dışı kültürlerin ve özellikle Hıristiyan Batı kültürünün insanı ümitsizliğe sevk eden, karanlık, kasvetli, dramatik boşluğunun aksine, bu örneklerin yansıması biçim berraklığında ve kullanılan renklerde ortaya çıkar

Mutlu, ümitvâr ve neşeli olma gibi tavır ve duyguların renkli ve aydınlık dünyası bütün İslâm sanatlarının ortak özelliklerini oluşturur. Bu İslâmî “biçim ifadeleri”ni İslâm minyatürlerinde, çini yüzeylerinde, giysilerde ve kilimlerde, hasılı İslâm sanatının bütün alanlarında kolayca gözlemlemek mümkündür.

anlayış birliği (consensus)

İslâm mimarîsi sükûnet içinde harekettir

Varlığının ve çevresinin bilincinde olma, bu bilinçten ve insanın ilk gelişme düzeyi olan davranışların tutarlılığından doğan sorumluluk duygusudur, “vecd” (ecstasy) insanoğlunun tahribi ve inkârıdır

Rahman ve Rahim ve Kadir-i Mutlak olan Allah’a inanmak emniyet duygusunun kökenini oluşturur