Kısa Surelerin Tefsiri

Beyhâki Ebû Tâlib’in kızı Ümmü Hani’den şöyle bir hadis rivâyet eder; Rasûlullah (s.a.v.); “Allah (c.c.) Kureyş‘i yedi özellikle üstün kılmıştır. Bunları daha önce kimseye vermemiş, onlardan sonra da kimseye vermez. 1- Ben onlardanım. 2- Peygamberlik onlardadır. 3- Kâbe’ye hizmet görevi onlardadır. 4- Hacılara su dağıtma görevi onlardadır. 5- Fil ordusuna karşı Allah (c.c.) kendilerine yardım etmiştir. 6- Başkaları Allah’a ibadet etmezken onlar on yıl O’na ibadet etmişlerdir. 7- Allah (c.c.) onlar hakkında Kur’an’da bir sûre indirmiştir. O sûrede (Li ilâfi Kureyşîn sûresinde) başka hiç kimseyi anmadı. İşte bunlar Kureyş’in fazîletleridir” buyurdu ve sonra Rasûlullah (s.a.v.) Kureyş sûresini okudu.”

Ayetlerden Çıkan Hüküm ve Hikmetler:

1. Hitap her ne kadar Peygamber (s.a.v.) için ise de umumidir. Yani “Rabbinizin fil ashabına yaptığını gördünüz. Daha niye iman etmiyorsunuz?” demektir.

2. Olay, Allah Teâlâ’nın kudretine, ilim ve hikmetine, Muhammed (s.a.v.)’in şerefine delâlet eder. Kuşların anlatılan şekilde gelmiş olması âdet dışı ve peygamberlikten önce meydana gelen mucizeler (irhasat) türündendi.

3. Olay, Allah Teâlâ’nın Kâbe’ye yönelik lutfu ve ikramı, düşmanlarını savmakla Kureyş’e de nimeti idi. Olay Kureyş’in şerefini arttırdı. Bu Allah Teâlâ’nın onlar üzerindeki nimeti oldu.

4. Allah Teâlâ, kuşların, atması ile helak oluşlarını küfürlerinin hakirliğine, kendisi için basit ve hakir olduklarını, rüzgarın savurduğu hayvanların dışkı olarak çıkardığı şeye benzeterek belirtti. Bu benzetmeyi Kur’an’ın yüksek nezih üslubuna göre yaptı. İsa (a.s.) ve annesinin beşer oluşlarına dair (def-i hacetleri için “ikisi de yemek yerlerdi”
[955]
) buyurulması gibi.

5. Sûre, kul hakkının Allah hakkına mukaddem (önde) olduğuna delâlet eder. Allah (c.c.) azabı, Kâbe’yi putlarla dolduranlara değil, Kâbe’yi tahrif etmek isteyenlere göndermiştir. Kâbe’ye putları koymak Allah Teâlâ’nın hakkına tecavüz, Kâbe’yi yıkmak ise halkın hakkına tecavüzdür.
[956]

6. Olayın en ibret alınacak noktası; Hakk’a karşı kuvvetlerine güvenerek zulüm ve yıkmak maksadıyla tecavüz için hareket edenlerin tedbir ve düzenleri, Allah tarafından bertaraf edilecektir. Allah Teâlâ’nın gücüyle güç yarışında olanların yarışı, boşunadır.

7. Kul köle olunacak tek varlık, Allah’tır. Ebrehe ve benzerleri hep yok olacaktır.

Pişirilmiş anlamındaki siccil: Araplarca katı sert demektir.