José Saramago

İkinci olarak, efendi'nin öngörüsüzlüğü apaçık ortadadır; çünkü bu meyvenin yenmesini gerçekten istememiş olsaydı çare basitti: Ağacı hiç dikmemesi, başka yere yerleştirmesi veyahut dikenli tellerden bir çitle etrafını çevirmesi yeterli olurdu. Üçüncüsü ise, adem ile havva çıplak olduklarını tanrı'nın emrine itaat etmedikleri için keşfetmiş değillerdir.

Onu sen öldürdün, Evet, doğru, infaz eden kol bendim, ama hükmü sen verdin,

Bağa giren de bağcı kadar hırsızdır, dedi kabil,

Öldürülen evlatlarının kaybını telafi etmek için bir oğul doğurma olasılığı yine adem'le havva'ya düşmüştü, ama hayatta neden ve niçin olduğunu bilmeden çocuk yapmaktan başka hedef olmaması pek üzücü.

Farklı bir dönem olsaydı, belki ağlardı, belki umutsuzluğa kapılırdı, belki de göğsünü ve başını yumruklardı, ama durum neyse o olduğundan, dünya pratik olarak başlamış olduğundan, kim olduğumuzu söylemeyi deneyebileceğimiz kelimelerimiz hâlâ eksik olduğundan ve kendimizi en iyi tanımlayan kelimeleri hiç bulamadığımızdan, bir anlam ifade etmeye son verene ve bir dizi tutarsız sesten, anlamsız eveleme gevelemeden başka

bir şey olmayana dek ağzından çıkan sözleri tekrarlamakla yetindi.

Uykuda geçirdiği saatlerin yatıştırdığı midesinde kasılmalar azalmıştı, böyle kalsa iyi olacaktı, çünkü civarda yiyecek bulma umudu hiç yoktu; ara sıra karşısına bir incir ağacı çıkıyordu ama üzerinde hiç meyve olmuyordu, çünkü incir mevsimi değildi.

kuşku duymak uzun yaşamış

olanın ayrıcalığıdır,

Her şey gibi kelimelerin de kendi neden, nasıl, niçinleri vardır. Gösterişli olan kimileri tumturaklı bir havada bize seslenirler, sanki büyük işler için yaratılmış gibi kasılırlar, ama sonunda hafif bir yel bile olmadıkları, bir değirmen

kanadını bile döndüremedikleri ortaya çıkar; sıradan, alışıldık, her günkü kelimeler olan diğerleri ise kimsenin öngöremeyeceği sonuçlara yol açar, bu iş için doğmamışlardır ama yine de dünyayı alt üst ederler.

Kabil israiloğullarından değildi, ama hititli de değildi, amorilerden de değildi, perizzilerden, yebusilerden, hivililerden de değildi.

Bunun üzerine kabil dedi ki, Eğer doğru anladıysam, efendi ve şeytan bahse girdiler, ama eyub tann ile şeytan arasındaki bir bahsin kozu olduğunu bilmemeli, Kesinlikle, diye bir ağızdan haykırdı melekler, Efendi'nin tavn bana çok dürüst gelmiyor, dedi kabil, kulağıma çalman şey doğruysa, eyub zengin olmakla birlikte, iyi biri, dürüst biri, üstelik de çok dindar, hiçbir suç işlemedi, mallarını kaybederek nedensiz yere cezalandırılacak, ola ki, birçok kişinin dediği gibi, efendi belki adildir, ama ben böyle olduğunu sanmıyorum, İbrahim'in başına geleni hâlâ

hatırlıyorum, tanrı onu sınamak için oğlu ishak'ı öldürmesini emretti, bence, eğer efendi kendisine inanan kişilere güvenmiyorsa, bu durumda bu kişiler neden efendi'ye inanmalı, anlayamıyorum, Tann'nın niyetlerine akıl sır ermez, biz melekler bile onun düşüncesine nüfuz edemeyiz, Efendi'nin niyetine akıl sır ermediği şeklindeki bu nakarattan yoruldum, cevabını verdi kabil, tanrı sürekli olarak kendini ürkünçlüğün, kaygının içine kapamak yerine billur gibi şeffaf ve berrak olmalı, kısacası, tanrı bizi sevmiyor, Sana yaşam veren o, Yaşam bana babam ve annem tarafından verildi, ikisi de tenlerini bir araya getirdiler ve ben doğdum, bildiğim kadarıyla bu edim sırasında tanrı orada değildi, Tanrı her yerdedir, Özellikle öldürme emri verirken, sodom'da yanarak ölenler arasındaki tek bir çocuk bile onu gözünün yaşına bakmadan mahkûm etmeye yeterlidir, ama tanrı için adalet boş bir kelime, şimdi bir bahis nedeniyle eyub'e ıstırap çektirecek ve kimse ondan hesap sormayacak, Dikkat, kabil, çok konuşuyorsun, efendi seni er ya da geç işitir, seni cezalandıracaktır, Efendi işitmez, sağır o, her yandan ona yakarıyorlar, yoksullar, bahtsızlar, talihsizler, dünyanın kendilerine çok gördüğü yardımlar için ona yakarıyorlar, ama efendi onlara sırtını dönüyor, ibranilerle ittifak kurdu, şimdi de şeytanla anlaşıyor, bunun için tanrı olmaya gerek yok.