Samsun/Salıpazarı İlçesi’nde Bulunan Geleneksel Ahşap Köy Camileri

Ön Söz Yerine

Bilindiği üzere Karadeniz kıyı şeridinde ormanın ve ağacın bol olmasına paralel ahşap malzemenin sosyal konutlardan cami inşasına kadar pek çok alanda kullanıldığını biliyoruz. Bunun nedeni olarak ahşap malzemenin kolay teminin yanı sıra yapı inşasında sağladığı kolaylıkları da zikredebiliriz.

Özellikle Samsun’da, diğer yerlere oranla, nitel açıdan çok sayıda ahşap caminin bulunuyor olması dikkat çekicidir. Zira şimdilik edindiğimiz bilgiler ışında bölgede yüzü aşkın ahşap caminin varlığından bahsedilmektedir. Bu camilerin büyük çoğunluğu ise Salıpazarı ilçesinde bulunmaktadır.

Ahşap camiler genellikle çantı camiler olarak isimlendirilmektedir. Çantı, yontulmamış ya da yontularak kereste haline getirilmiş ahşap perdelerin çeşitli geçmeler aracılığı ile yığma olarak bina edilme tekniğidir.1 Karadeniz bölgesinin hemen her yerleşim yerinde bu türden çeşitli yapıları görmek halen mümkündür.

Son yıllarda akademik çalışmalarımızın önemli bir kısmını bu türden yapılar oluşturmaktadır. Hem edindiğimiz tecrübelerden yararlanmak hem de çoğu zaman ihmal edildiğini düşündüğümüz bu yapıları tanıtmak bizi bu yola sevk eden önemli hususlardandır. Dolayısıyla elinizdeki eser sözünü ettiğimiz çabalarımızın ürünüdür.

Çalışma sahası olarak Salıpazarı ilçesini seçmemizin nedeni, daha önce de bahsettiğimiz gibi, ilçenin ahşap cami bakımından önemli bir potansiyeli barındırıyor olmasıdır. Yeri gelmişken ifade edelim, bölgedeki çoğu yerleşim yerlerinde eskiden ahşap cami yapımının sürdürüldüğünü, konuştuğumuz ve görüştüğümüz yöre halkı ifade etmektedir. Yakın zamanlarda başlayan eski camilerin yeni betonarme camilerle değiştirilmesi geleneği maalesef ahşap camilerin sayılarının azalmasına neden olmuş gözükmektedir.

Çalışmamızın omurgasını, daha önce kaleme aldığımız, Samsun Yöresindeki Son Dönem Ahşap Camiler adlı araştırmamız oluşturmaktadır. Fakat bahse konu çalışmamızı akademik hiyerarşide kullanabilmek için mahdut sayıda, kendi imkânlarımızla çoğaltabilmiş idik. Aradan geçen yıllar içinde bizim daha önce ulaşamadığımız çok sayıda ahşap caminin varlığından haberdar olduk. Hem daha önce incelediğimiz camilerin son hallerini görebilmek hem de yeni tespit edilen camileri inceleyebilmek için bu kitap çalışmasına koyulduk. Çalışmalarımız sırasında mümkün olduğunca daha önce kayda aldığımız yapıların son durumlarını da fotoğraflayarak kitaba koymaya çalıştık. Bu şekilde ecdadımızın bizlere mirası sözü edilen ahşap camilere bir nebze de olsa sahip çıkabilmiş olmayı umuyoruz.