Peri Masalları Üzerine

Ama Tanrı'nın krallığında en büyüğün varlığı, küçüğü alçaltmaz. Günahları Affedilmiş İnsan yine de insandır.

Sözcüklerin gücünü, taş, odun ve demir gibi, ağaç ve ot, ev ve ateş, ekmek ve şarap gibi şeylerin mucizesini ilk keşfedişim peri masallarında olmuştur.

Bu kesin sebep yüzünden –Tiyatro'da kişiliklerin ve hatta sahnelerin bile hayâl edilmeyip seyredilmesi– Tiyatro, benzer malzemeleri kullansa bile (sözcükler, konu, şiir) temel olarak anlatıcı sanattan farklıdır. Bu yüzden, Tiyatro'yu Edebiyat'a (birçok edebiyat eleştirmenin açıkça yaptığı gibi) tercih eder ya da eleştirel teorilerinizi esas olarak tiyatro eleştirmenlerinden ve hatta Tiyatro'dan yararlanarak oluşturursanız, saf hikâye yaratımını yanlış anlamaya, onu sahne oyunlarının sınırları içinde tutmaya meyillisiniz demektir. Örneğin kişilikleri, en basit ve en aptal olanlarını bile, nesnelere tercih etmeniz olasıdır. Ağaçlar hakkındaki çok az şey, ağaçlar olarak bir oyunun içine sokulabilir.

Ama peri masalları aynı zamanda, kendine has bir derecede ya da tarzda şunları sunar: Fantezi, İyileşme, Kaçış, Teselli ve kural olarak çocukların daha yaşlı insanlardan daha az gereksinim duydukları her şey.

"Çünkü çocuklar masumdur ve adaletten hoşlanırlar; ama çoğumuz kötüyüz ve doğal olarak merhameti tercih ederiz."

Ya da uç bir durum olan Kırmızı Şapkalı Kız'ı ele alalım: bu masalın, küçük kızın oduncular tarafından kurtarıldığını anlatan versiyonunun, kızın kurt tarafından yendiği Perrault'un versiyonundan türetilmiş olması sadece ikinci derecede önemlidir. Asıl önemli olan şey, sonraki versiyonun mutlu sonla bitmesi (eğer büyükanne için fazla yas tutmazsak böyle de denebilir) ve Perrault'un versiyonunun böyle bitmemesidir. Ve bu, üzerine yeniden döneceğim çok önemli bir farklılıktır.

Aydaki İlk İnsanlar'dan daha fazla giriş hakkına sahip değildir. Hatta Eloi'ların ve Morlock'ların Lilliputlular'dan daha fazla hakkı bile olabilirdi.

Gulliver'in masalları Baron Munchausen'in mavallarından veya Zaman Makinesi ya

Charles Perrault'un{14} etkisi on sekizinci yüzyılda Contes de ma Mère l'Oye'si İngilizce'ye çevrildiğinden beri o kadar güçlü olmuştu ve Cabinet des Fées'

için sadece şunu söyleyeceğim: bir "peri masalı", asıl amacı yergi, macera, ahlak veya fantezi olsun, Periler Diyarı'ndan bahseden veya onu kullanan bir masaldır.

"peri masalları"nın çoğu Tehlikeli Diyar'da ya da onun gölgeli sınırlarında yaşayan insanların maceraları üzerinedir. Doğal olarak böyledir; çünkü periler gerçekse ve bizim onlar hakkındaki masallarımızdan bağımsız olarak varlarsa, o zaman şu da kesinlikle doğrudur: elflerin asıl olarak ilgilendikleri biz değiliz, bizim de asıl ilgi alanımız onlar değil. Kaderlerimiz ayrılmıştır ve yollarımız da çok ender olarak kesişir. Periler Diyarı'nın sınırlarında bile onlarla ancak yolların şans eseri kesişmelerinde karşılaşırız.{11}

10} Mini mini boyutları reddetsek bile, yine de çok dar bir anlayış, çünkü normal İngilizce kullanımda peri masalları; periler ya da elfler hakkında değil, Periler Diyarı, yani perilerin var olduğu ülke ya da bölge hakkındadır. Periler Diyarı, elflerin ve perilerin yanında, cücelerin, cadıların, ifritlerin, devlerin, ya da ejderlerin dışında başka bir sürü şeyi de barındırır: denizleri, güneşi, ayı, gökyüzünü, dünyayı ve üstündeki her şeyi içerir: ağaç ve kuş, su ve taş, şarap ve ekmek, ve büyülendiğimiz zamanlarda da bizleri, ölümlü insanları.

sözcüğüne bir isim olarak aşağı yukarı denk olan Peri sözcüğü, Tudor devrine kadar çok ender kullanılmış olan ve modern sayılabilecek bir sözcüktür. Oxford Sözlüğü'ndeki ilk alıntı (M.S. 1450'den önce bir tek o vardır) anlamlı. Gower isimli bir şairden alınmış: "Sanki o bir periymiş gibi." Ama Gower tabii ki bunu anlatmak istemedi. Gower, "o, bakireler diyarındaymış gibi" anlamında yazdı. O, kilisedeki genç kızların kalplerini çalmak peşinde koşan genç ve şık bir delikanlıyı tanımlıyordu.

Elf sözcüğüne bir isim olarak aşağı yukarı denk olan Peri sözcüğü, Tudor devrine kadar çok ender kullanılmış olan ve modern sayılabilecek bir sözcüktür. Oxford Sözlüğü'ndeki ilk alıntı (M.S. 1450'den önce bir tek o vardır) anlamlı. Gower isimli bir şairden alınmış: "Sanki o bir periymiş gibi." Ama Gower tabii ki bunu anlatmak istemedi. Gower, "o, bakireler diyarındaymış gibi" anlamında yazdı. O, kilisedeki genç kızların kalplerini çalmak peşinde koşan genç ve şık bir delikanlıyı tanımlıyordu.

Drayton'ın Nymphidia'sı şimdiye kadar yazılmış peri masalları (periler hakkında bir masal) arasında en kötülerden biri sayılır. Oberon'un sarayının duvarları örümcek bacaklarından oluşmuştur.

barındıramayacak kadar daraltmasının, yani Hy Breasail'in Batı'daki sihirli ülkesi sadece Brezilya'ya, kırmızı boya ağacı ülkesine dönüşmesinin ardından modaya uygun bir hale gelmiştir.{2} Her durumda bu, asıl olarak William Shakespeare ve Michael Drayton'ın öncülük ettiği edebi bir meseleydi.{3} Benim çocukken nefret ettiğim ve kendi adlarına çocuklarımın da nefret ettiği Drayton'ın{4} Nymphidia'sı, oldukça eski dönemlerdeki çiçek perilerinin ve çırpınan antenli cinlerin atalarından biridir.

modernleşme, Elf Diyarı'nın çekiciliğini basit bir güzelliğe, görünmezliğini yabani bir çuhaçiçeğinin ardına saklamaya ya da bir otun ince uzun yaprağının ardına gizlemeye dönüştüren bir modernleşmedir. Bu olay bence, büyük yolculukların dünyayı hem insanları hem de elfleri aynı anda barın

gelişkin bir ürünüdür.{1} İngiltere gibi, inceliğe ve zerafete duyulan sevginin sanatta kendini yoğun olarak gösterdiği bir ülkede, fantezinin bu noktada zarif ve mini mini şeylere yönelmesi herhalde pek garip değildir; tıpkı Fransa'da saraya yönelmesi, üzerine pudra ve elmaslar konması gibi. Yine de ben bu çiçeklere ve kelebeklere gösterilen özenin, aynı zamanda, bir "modernleşmenin" ürünü olduğundan şüphe ediyorum.

Mini mini boyutlardaki yaratık, elf ya da peri olsun, (sanırım) asıl olarak İngiltere'deki edebi fantezinin

genelde sihirli güçlere sahip ve insanların meseleleri üzerinde iyi ya da kötü büyük etkileri olduğu kabul edilen mini mini boyutlarda doğaüstü yaratıklar" tanımını kabul edersek.